จังหวัดสระบุรี

จังหวัดสระบุรีเป็นจังหวัดในภาคกลางของประเทศไทย นับเป็นเสมือนด่านผ่านระหว่างภาคกลางกับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ มีความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ และพรั่งพร้อมด้วยแหล่งท่องเที่ยวมากมาย

จังหวัดสระบุรี

คำขวัญประจำจังหวัด: พระพุทธบาทสูงค่าเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ฐานผลิตอุตสาหกรรม เกษตรนำล้ำแหล่งเที่ยว หนึ่งเดียวกะหรี่ปั๊บนมดี ประเพณีตักบาตรดอกไม้งาม เหลืองอร่ามทุ่งทานตะวัน ลือลั่นเมืองชุมทาง

ที่ตั้ง สระบุรีอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ107 กิโลเมตร แบ่งการปกครองออกเป็น13 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง  หนองแซง  เสาไห้ บ้านหมอ พระพุทธบาท หนองโดน แก่งคอย มวกเหล็ก วังม่วง วิหารแดง หนองแค ดอนพุด และเฉลิมพระเกียรติ มีพื้นที่ทั้งสิ้นประมาณ3,576 ตารางกิโลเมตร

สถานที่ท่องเที่ยวฮิตในสระบุรี

วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร

      ตั้งอยู่ที่ตำบลขุนโขลน ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 28 กิโลเมตร มีทางเลี้ยวซ้ายก่อนถึงอำเภอพระพุทธบาทเข้าไปประมาณ 1 กิโลเมตร เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก สร้างขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2167 ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ปูชนียสถานที่สำคัญ คือ “รอยพระพุทธบาท” ที่ประทับไว้บนแผ่นหินเหนือไหล่เขาสุวรรณบรรพต หรือเขาสัจจพันธคีรี รอยพระบาทมีความกว้าง 21 นิ้ว ยาว 60 นิ้ว ลึก 11 นิ้ว ค้นพบในสมัยพระเจ้าทรงธรรม พระองค์ทรงเห็นว่าเป็นรอยพระบาทตามลักษณะ 108 ประการ จึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างมณฑปชั่วคราว ครอบรอยพระพุทธบาทไว้ ต่อมาได้มีการสร้างต่อเติมกันอีกหลายสมัย และยังพบรอยจารึกพระปรมาภิไธยย่อ จปร. ที่ก้อนหินขนาดใหญ่ สูงจากพื้น 160 เซนติเมตร เมื่อครั้นเสด็จนมัสการรอยพระพุทธบาท

     ลักษณะของพระมณฑป เป็นอาคารรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ประกอบเครื่องยอดรูปปราสาท7 ชั้น มุงกระเบื้องเคลือบสีเขียว มีซุ้มบันแถลงประดับทุกชั้น มีเสาย่อมุมไม้สิบสอง ปิดทองประดับกระจกโดยรอบ ฝาผนังด้านนอกปิดทองประดับกระจกเป็นรูปเทพพนม พุ่มข้าวบิณฑ์ บานประตูพระมณฑปเป็นงานศิลปกรรมประดับมุกชั้นเยี่ยมของเมืองไทย พื้นภายในปูด้วยเสื่อเงินสาน ทางขึ้นพระมณฑปเป็นบันไดนาคสามสาย ซึ่งหมายถึง บันไดเงิน บันไดทอง และบันไดแก้ว ที่ทอดลงจากสวรรค์ หัวนาคที่เชิงบันไดหล่อด้วยทองสำริด เป็นนาค5 เศียร บริเวณรอบมณฑปมีระฆังแขวนเรียงราย เพื่อให้ผู้ที่มานมัสการได้ตีเป็นการแผ่ส่วนกุศลแก่เพื่อนมนุษย์ทั้งหลาย ส่วนพระอุโบสถ และพระวิหารต่าง ๆ ที่อยู่รายรอบ ล้วนสร้างตามแบบศิลปกรรมสมัยกรุงศรีอยุธยา และตอนต้นกรุงรัตนโกสินทร์

วัดพระพุทธฉาย

     ตั้งอยู่เชิงเขาปถวี (ปฐวี) ที่ตำบลหนองปลาไหล ใช้เส้นทางเข้าทางเดียวกับอุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่น ประมาณกิโลเมตรที่102 มีทางแยกเข้าไปประมาณ5 กิโลเมตร มีป้ายบอกไว้ชัดเจน วัดพระพุทธฉายแห่ง นี้เป็นที่ประดิษฐาน พระพุทธฉาย หรือ รอยพระพุทธรูป อยู่บนแผ่นหิน ที่อยู่บนชะง่อนผา มีการสร้าง มณฑปครอบไว้ มีบันไดจากบริเวณวัดด้านล่างขึ้นไปยังมณฑป และต่อไปยังหน้าผาซึ่งอยู่เหนือมณฑปขึ้น ไป

     นอกจากนี้ยังมีภาพเขียนลายเส้นยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่บริเวณเชิงผา ได้แก่ บริเวณพระฉาย หลังประตู พบภาพสัตว์ลายเส้นคล้ายตัวกวาง บริเวณข้างประตูเข้าพระพุทธฉาย พบภาพมือคน และสัญลักษณ์ บริเวณจากถ้ำฤาษีไปทางพระพุทธฉายทางทิศตะวันตก พบภาพเขียนรูปไก่ ภาพพระพุทธรูป และภาพ สัญลักษณ์ และบริเวณหน้าผา จปร. พบภาพลายเส้นขนาดใหญ่ที่มี ความซับซ้อน คล้ายภาพเขียนก่อน ประวัติศาสตร์ที่เคยถูกค้นพบที่ผาแต้ม จังหวัดอุบลราชธานี เขียนด้วยยางไม้มีอายุเก่าแก่ประมาณ3,000 ปี โดยเขียนสัญลักษณ์ใช้สื่อความหมายให้เข้าใจ ในหมู่เดียวกัน และอาจจะเป็นสื่อทางพิธีกรรม และ ความเชื่อของคนในยุคนั้น

ทุ่งทานตะวัน

      ตั้งอยู่ที่บริเวณเขตติดต่อระหว่างจังหวัดลพบุรี และสระบุรี ตามเส้นทางสายพัฒนานิคม-วังม่วง มีการทำไร่ทานตะวันกันมาก ในช่วงฤดูหนาวราวเดือนธันวาคม-มกราคม ริมฝั่งถนนจะสะพรั่ง ไปด้วยสีเหลืองของดอกทานตะวัน เป็นที่สะดุดตาแก่ผู้ผ่านมาบริเวณนี้เป็นอย่างมาก

อุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่น

     มีพื้นที่ครอบคลุม 4 อำเภอ คือ อำเภอเมือง แก่งคอย หนองแค และวิหารแดง มีเนื้อที่ประมาณ 44 ตร.กม. หรือ 27,856 ไร่ ประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2524 ในช่วงประมาณเดือนตุลาคม-มกราคม เป็นช่วงที่อากาศหนาวเย็นเหมาะสำหรับการเดินทางไป ท่องเที่ยวพักผ่อน  อุทยานฯ แห่งนี้ประกอบด้วยภูเขาน้อยใหญ่ มีที่ราบในหุบเขา ยอดที่สูงที่สุดคือ เขาครก สูงประมาณ329 เมตร สามารถมองเห็นตัวเมืองสระบุรี และอำเภอใกล้เคียงได้อย่างชัดเจน เป็นที่อาศัยของสัตว์ป่า เช่น ไก่ฟ้า ไก่ป่า เก้ง ลิง หมูป่า และนกชนิดต่าง ๆ ที่สำคัญได้แก่ นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร  นอกจากนี้ภายในบริเวณอุทยานฯ มีน้ำตกหลายแห่ง เช่น น้ำตกสามหลั่น เป็นลานหินกว้างวางเรียงซ้อนกัน เป็นสามชั้นมองดูคล้ายบันได น้ำตกโพธิ์หินดาษ ห่างจากที่ทำการประมาณ 300 เมตร เป็นน้ำตก ชั้นเดียวเตี้ย ๆ สามารถลงเล่นน้ำได้ บริเวณน้ำตกเป็นลานหินกว้าง และน้ำตกโตนรากไทร ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 300 เมตร และห่างจากน้ำตกโพธิ์หินดาษประมาณ 500 เมตร เป็นน้ำตกที่เกิดจากลำธารเดียวกันกับน้ำตกโพธิ์หินดาษ ตัวน้ำตกจะไหลลงสู่น้ำตกโพธิ์หินดาษก่อน น้ำตกโตนรากไทร เป็นน้ำตกชั้นเดียว สูงประมาณ 7 เมตร

เสาร้องไห้

      เสาร้องไห้สระบุรีตั้งอยู่ในศาลเจ้าแม่นางตะเคียนทอง ณ วัดสูง ตำบลเสาไห้ ห่างจากที่ว่าการอำเภอเสาไห้ประมาณ500 เมตร เป็นเสาไม้ตะเคียนขนาดใหญ่ โดยถือกันว่าเป็นเจ้าแม่ เพราะสิ่งของที่นำไปบูชาล้วนเป็นของสตรีทั้งสิ้น มีตำนานเล่ากันว่า เมื่อครั้งสร้างกรุงเทพฯ เป็นราชธานี ได้มีการเกณฑ์เสาจากหัวเมืองต่าง ๆ เพื่อคัดเลือกเสาที่มีลักษณะงดงาม เพื่อจัดเป็นเสาเอก ทางเมืองสระบุรีได้จัดส่งเสาต้นหนึ่งที่มีลักษณะงดงามมากล่องลงมาตามลำน้ำป่าสัก แต่มาถึงกรุงเทพฯ ช้าไปเล็กน้อย และได้มีการคัดเลือกเสาเอกไปก่อนแล้ว จึงได้เป็นเสารอง ซึ่งถ้าเสาต้นนี้มาทันเวลาก็ต้องได้เป็นเสาเอกอย่างแน่นอน เพราะมีลักษณะใหญ่ และสวยงามมาก เสาต้นนี้จึงเกิดความเสียใจลอยกลับทวนน้ำขึ้นมาจมลง ณ ตำบลแห่งนี้ พอตกเวลากลางคืนชาวบ้านมักได้ยินเสียงร้องไห้ จึงได้ให้ชื่อตำบลแห่งนี้ว่า ตำบลเสาร้องไห้ และได้กลายเป็น “อำเภอเสาไห้” ในปัจจุบัน

 

อุทยานแห่งชาติน้ำตกเจ็ดสาวน้อย

       อยู่ในเขตตำบลมวกเหล็กทางเข้าทางเดียวกับน้ำตกมวกเหล็ก เป็นทางลาดยางต่อไปอีก ๙ กิโลเมตร เป็นน้ำตกที่ไหลลดหลั่นมาตามแนวลำธาร มีประมาณ ๗ ชั้น แต่ละชั้นมีความสูงราว ๔ เมตร แอ่งน้ำมีบริเวณที่เล่นน้ำกว้าง และร่มรื่น

 

น้ำตกซับเหว

       ไปตามเส้นทางหลวงหมายเลข ๒๒๗๓ ตรงสู่แยกไปโป่งเก้งเขต อำเภอมวกเหล็ก แล้วเลี้ยวขวาไปประมาณ ๕ กิโลเมตร จะพบที่ทำการหมู่บ้านซับเหว ม.๕ ก่อนที่จะผ่านทุ่งทางตะวันกว่า ๑,๘๐๐ ไร่ น้ำตกซับเหวมีความสูงกว่า ๓๐ เมตร จากจุดเริ่มต้นเข้าไปสู่น้ำตกด้วยระยะทางประมาณ ๘๐๐ เมตร เป็นลักษณะผาดินสูงประมาณ ๓๐ เมตร ล้อมรอบด้วยหุบเขา มีแอ่งน้ำขนาดใหญ่ให้ลงเล่นน้ำได้ ด้านขวาของน้ำตกมีทางเดินขึ้นไปชมโพลงถ้ำขนาดเล็กซึ่งมีหินงอก หินย้อยภายในถ้ำ การเดินทางเข้าไปที่น้ำตกค่อนข้างลำบาก

สวนรุกขชาติมวกเหล็ก และน้ำตกมวกเหล็ก

       อยู่ห่างจากสระบุรีประมาณ ๓๗ กิโลเมตร ไปตามถนนมิตรภาพ ทางเข้าซ้ายมือตรงข้ามกับร้านขายผลิตภัณฑ์ขององค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศไทย (อ.ส.ค.) สวนรุกขชาตินี้มีเนื้อที่ ๓๗๕ ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ระหว่างอำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี กับอำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา มีลำธารซึ่งมาจากต้นน้ำในอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ไหลผ่านลงสู่แม่น้ำป่าสัก ซึ่งเป็นเส้นกั้นเขตระหว่างสองจังหวัดดังกล่าว ในลำธารมีแก่งหินลดหลั่น เป็นน้ำตกชั้นเล็ก ๆ บริเวณสองฟากของลำธารมีสะพานแขวน และพันธุ์ไม้ดอก ไม้ประดับต่าง ๆ

 ถ้ำดาวเขาแก้ว

       ตั้งอยู่ที่ตำบลพญากลาง ห่างจากอำเภอมวกเหล็กประมาณ ๓๘ กิโลเมตร หรือจากตัวอำเภอเมืองไปประมาณ ๗๕ กิโลเมตร ไปทางเดียวกับน้ำตกเจ็ดสาวน้อยอยู่เลยไปอีกประมาณ ๓๐ กิโลเมตร มีป้ายบอกทางตลอด จากทางหลวงหมายเลข ๒๒๒๔ มีทางแยกซ้ายเข้าไปเป็นลูกรังประมาณ ๕ กิโลเมตร ผู้ที่จะชมถ้ำต้องปีนบันไดจากเชิงเขาไปถึงปากถ้ำประมาณ ๑๐๐ เมตร ลักษณะแปลกของถ้ำนี้ คือ มีจุดสีแดง สีดำ และสีน้ำตาลอยู่ที่เพดานถ้ำ มีหินงอก หินย้อย และมีฝูงค้างคาวอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก

การเดินทาง
จังหวัดสระบุรีมีการคมนาคมติดต่อระหว่างกรุงเทพฯ และระหว่างอำเภอต่างๆ สะดวกรวดเร็ว การเดินทางจากกรุงเทพฯ-สระบุรี สามารถไปได้ทั้งทางรถไฟและรถยนต์

ทางรถยนต์
จากกรุงเทพฯ ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข1 (มิตรภาพ) ถึงจังหวัดสระบุรี มีรถโดยสารประจำทาง บขส. ขึ้นจากสถานีขนส่งสายเหนือ รถออกทุกๆ15 นาที รายละเอียดเพิ่มเติมสอบถามได้ที่ โทร.936-3660, 936-3666

ทางรถไฟ
จากสถานีรถไฟกรุงเทพฯ (หัวลำโพง) มีรถไฟผ่านสระบุรีวันละหลายขบวน ใช้เวลาเดินทางประมาณ2 ชั่วโมง รายละเอียดสอบถามได้ที่หน่วยบริการเดินทาง การรถไฟแห่งประเทศไทย โทร.223-7010, 223-7020

เทศกาลและงานประเพณี

ประเพณีตักบาตรดอกไม้

นับว่าเป็นประเพณีที่สำคัญของจังหวัดสระบุรี และมีแห่งเดียวของประเทศไทย โดยถือเอาวันเข้าพรรษา วันแรม1 ค่ำ เดือน8 ของทุกปี จะมีประชาชนผู้เฒ่า ผู้แก่ และคนหนุ่มสาวทั่วไป ต่างพากันไปทำบุญตักบาตรเนื่องในวันเข้าพรรษาที่วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ซึ่งตามประเพณีชาวพุทธทั้งหลาย เมื่อเสร็จจากการทำบุญตักบาตรในตอนเช้าแล้ว ประชาชนโดยทั่วไปก็จะพากันไปเก็บดอกไม้ชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายต้นกระชายหรือต้นขมิ้น มีสีสันเป็นดอกสีเหลืองหรือสีขาวเรียกว่า “ดอกเข้าพรรษา” ซึ่งดอกไม้ชนิดนี้ชอบขึ้นตามไหล่เขา และจะมีเฉพาะช่วงเข้าพรรษา โดยจะมีการตักบาตรดอกไม้ในตอนบ่ายของวันเข้าพรรษา บริเวณวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท

 

ประเพณีนมัสการรอยพระพุทธบาท

รอยพระพุทธบาทค้นพบในสมัยพระเจ้าทรงธรรม ได้มีการสร้างมณฑปครอบรอยพระพุทธบาทไว้ ปัจจุบันรอยพระพุทธบาทตั้งอยู่ ณ บริเวณวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท ในปีหนึ่งๆ จะมีประชาชนทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศเดินทางไปนมัสการด้วยความเลื่อมใสศรัทธา ได้กำหนดให้มีการจัดงานนมัสการปีละ2 ครั้ง ครั้งที่1 เริ่มตั้งแต่วันขึ้น1 ค่ำ ถึง15 ค่ำ เดือน3 รวม15 วัน ครั้งที่2 เริ่มตั้งแต่วันขึ้น8 ค่ำ ถึง15 ค่ำ เดือน4 รวม8 วัน

ประเพณีสงกรานต์สรงน้ำเสานางตะเคียนวัดสูง

      อำเภอเสาไห้ จัดให้มีประเพณีสงกรานต์สรงน้ำเสานางตะเคียน (เสาร้องไห้) เป็นประจำทุกปี ณ บริเวณหน้าอุโบสถ วัดสูง ตำบลเสาไห้ ในวันที่23 เมษายนของทุกปี มีการทำบุญตักบาตร รดน้ำดำหัวผู้สูงอายุและปิดทองเสานางตะเคียน

ประเพณีแห่พระเขี้ยวแก้ว

พระเขี้ยวแก้ว ชาวพุทธเชื่อกันว่าเป็นฟันของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งในวันขึ้น1 ค่ำ เดือน 4 จะมีการจัดงานของชาวอำเภอพระพุทธบาท โดยอัญเชิญพระเขี้ยวแก้วจากพิพิธภัณฑ์วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ออกแห่ฉลองรอบเมืองพระพุทธบาท โดยมีความเชื่อว่า หากมีการแห่พระเขี้ยวแก้วแล้วจะสามารถบันดาลให้ประชาชนชาวพระพุทธบาทได้รับความร่มเย็นเป็นสุข ทำมาค้าขายดีกันทั่วหน้า เป็นการจัดงานประจำปีของอำเภอพระพุทธบาท

โรงแรมที่พักที่น่าสนใจในสระบุรี 

โรงแรมศุภาลัย ป่าสัก รีสอร์ท (Supalai Pasak Resort Hotel)

โรงแรมมวกเหล็ก เฮลธ สปา แอนด์ รีสอร์ท (Muaklek Health Spa & Resort)